Ile wynosi dopuszczalny limit pracy w godzinach nadliczbowych

Kiedy dopuszczalna jest praca w nadgodzinach

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• szczególnych potrzeb pracodawcy.

Ile wynosi roczny limit godzin nadliczbowych

Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym (art. 151 § 3 k.p.), a w przypadku kierowców limit wynosi 260 godzin (art. 20 § 3 Ustawy o czasie pracy kierowców).

W układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, jest dopuszczalne ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż 150.

Stanowisko Głównego Inspektora Pracy w sprawie limitu godzin pracy

Maksymalna liczba godzin pracy nie może przekroczyć w ujęciu rocznym 416 godzin (52 tygodnie x maksymalny średnio tygodniowy limit godzin nadliczbowych, czyli 8).

Jednakże z uwagi na konieczność wykorzystania urlopu wypoczynkowego, nie ma możliwości, aby pracownik pracując 416 godzin nadliczbowych rocznie nie przekroczył obowiązujących go norm. I tu powstają wątpliwości.

Z treści pisma GIP z 7 grudnia 2009 r. sygn. GPP-417/501-4560-12/09/PE/RP wynika, że maksymalny limit roczny można ustalać na poziomie 416 godzin.

„Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy maksymalny limit godzin nadliczbowych może wynosić 416 godzin w roku kalendarzowym. Wynika on z przemnożenia 52 tygodni w roku przez osiem godzin. Ten maksymalny limit godzin nadliczbowych odnosi się zarówno do pracowników podlegających kodeksowi pracy (art. 131 § 1 k.p.), jak i pracowników, do których stosuje się ustawę z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz U nr 92, poz. 879 zm.).

W myśl art. 12 ust. 1 tej ustawy tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym czterech miesięcy. Należy położyć nacisk na stwierdzenie, że jest to graniczny limit dopuszczalny do przepracowania przy zachowaniu wymogu określonego w art. 12 ust. 1 ustawy (odpowiednio art. 131 § 1 k.p.). Oznacza to, że gdy pracownik nie korzysta w danym roku z urlopu wypoczynkowego, nie ma zwolnień lekarskich i innych usprawiedliwionych nieobecności, może wypracować liczbę godzin nadliczbowych wynikającą z przemnożenia liczby tygodni pracy przez przeciętnie osiem godzin nadliczbowych w tygodniu, jaka może być wypracowana w poszczególnych okresach rozliczeniowych. Nieuzasadnione jest tym samym w takich sytuacjach ograniczanie możliwości pracy w nadgodzinach do limitu mniejszego.

Nie ma to wpływu na to, że gdy pracownik korzysta z urlopów wypoczynkowych oraz innych nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, to zgodnie z art. 130 § 3 k.p. (stosuje się odpowiednio do kierowców na podstawie art. 4 ustawy) pracodawca obowiązany jest pomniejszyć wymiar jego czasu pracy o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej absencji, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy. W konsekwencji realna ilość godzin nadliczbowych możliwa do przepracowania przez tego pracownika będzie odpowiednio mniejsza, zależna od liczby dni urlopu wypoczynkowego, z jakiego korzystał pracownik i liczby dni usprawiedliwionej nieobecności.”

Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie liczny godzin pracy

Warto w tym miejscu wspomnieć o odmiennym stanowisku Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, które jest innego zdania (pismo z 13 listopada 2008 r. sygn. DPR-III-079-612/TW/08).

„Art. 131 § 1 k.p. przewiduje, że tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Nie oznacza to jednak, że przepis ten upoważnia do wprowadzenia 416-godzinnego limitu pracy nadliczbowej. Stosownie do art. 151 § 3 k.p. liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym.

Równocześnie jednak art. 151 § 4 k.p. dopuszcza ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż 150. Ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych może nastąpić w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

Zdaniem departamentu, ustalając większą liczbę godzin nadliczbowych niż 150, pracodawca powinien uwzględnić to, że pracownikom przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 lub 26 dni. Maksymalny limit może zatem zostać wskazany w wysokości 384 godzin (od 52 tygodni w roku odejmuje się cztery tygodnie urlopu, co daje 48 tygodni, które należy pomnożyć przez dopuszczalną maksymalną liczbę godzin nadliczbowych przeciętnie w tygodniu w okresie rozliczeniowym, czyli osiem). Natomiast u pracowników korzystających z 26-dniowego urlopu wypoczynkowego maksymalny limit wynosi 376 godzin (od 52 tygodni odejmujemy pięć tygodni urlopu, co daje 47 tygodni, które mnoży się przez osiem godzin nadliczbowych).

Należy podkreślić, że tak ustalony maksymalny limit nie zawsze będzie wykorzystany w praktyce, ponieważ poza rocznym limitem ograniczenia w pracy nadliczbowej wynikają również z konieczności przestrzegania normy przeciętnie 48 godzin tygodniowo w każdym okresie rozliczeniowym. Jednocześnie informujemy, że poglądy prawne departamentu nie są wiążące dla pracodawców, sądów i inspektorów pracy. Organem ustawowo uprawnionym do oceny przestrzegania prawa pracy jest Państwowa Inspekcja Pracy.”

Stwierdzono w nim, że limit roczny powinien zostać pomniejszony o czas, jaki pracownik może wykorzystać tytułem urlopu wypoczynkowego, co w konsekwencji pozwala na ustalenie limitu na poziomie odpowiednio: 376 godzin dla pracownika z prawem do 26 dni urlopu oraz na poziomie 384 godzin dla pracownika z prawem do 20 dni urlopu.

Aplikacja do planowania i rozliczania czasu pracy dostępna 24/7

Nowoczesna aplikacja Eplanner pomoże Ci zaplanować grafik zgodnie z przepisami pracy w szybki i przyjemny sposób. Trzymaj rękę na pulsie swojej firmy dzięki raportom z nadgodzin, nieobecności pracowników i ich czasu pracy!